Profilaktyka a sport

Profilaktyka oznacza wszelkie działania, metody i środki zmierzające do zapobiegania chorobom. Główną jej zasadą jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny we wszelkich dziedzinach życia. Niezmiernie ważny jest przy tym styl życia, który powinien opierać się na :

• racjonalnym, umiarkowanym żywieniu;
• uprawianiu sportu;
• odpowiednim wypoczynku.

Profilaktyka jest podstawą współczesnej medycyny, ponieważ ma na celu nie tylko zapobieganie chorobom, ale i ich jak najszybsze zdiagnozowanie. Działania i zasady profilaktyki odnoszą się także do sportu. Wynika to stąd, że uprawianie ćwiczeń czy wszelki wysiłek fizyczny łączy się zawsze z możliwością odniesienia urazu czy kontuzji. By jednak zminimalizować prawdopodobieństwo odniesienia uszczerbku konieczne jest przestrzeganie kilku istotnych zasad. Brak znajomości zasad albo ignorancja w ich stosowaniu bardzo często prowadzi do poważnych wypadków. Każdy, kto uprawia sport- amatorsko czy zawodowo- powinien wiedzieć, że kontuzje na ogół wynikają z pewnej niefrasobliwości. Sport jest działaniem, które angażuje ciało, trzeba więc o nie odpowiednio dbać. Wykonywanie okresowych badań kontrolnych jest jak najbardziej pożądane. Tylko dobra kondycja zdrowotna pozwoli na podjęcie wysiłku fizycznego i doskonalenie własnych umiejętności. Wraz z tym trzeba też pamiętać, że urazy mają miejsce wtedy, kiedy stan techniczny sprzętu sportowego jest zły. Równocześnie trzeba umieć obsługiwać konkretne przyrządy, wiedzieć, jak je używać i do czego one służą. Przede wszystkim jednak należy przestrzegać wszelkich regulaminów, zakazów czy instrukcji.

Profilaktyka w sporcie opiera się na kilku wytycznych. Niektóre z nich są – jak się na ogół wydaje- oczywiste i nie wymagają podkreślenia. Jednak to, co wydaje się być naturalne- często umyka uwadze nawet najbardziej doświadczonych sportowców. Do tych wytycznych profilaktyki należy:

• kontrolowanie stanu własnego zdrowia; koniecznie należy wykonywać badania kontrolne;
• każdy sportowiec powinien znajdować się w trakcie treningu pod nadzorem wykwalifikowanego lekarza, trenera który powinien być specjalnie przeszkolony i wykwalifikowany – pod kątem pomocy sportowcom;
• w czasie treningu, zawodów, wyścigów szczególnie wrażliwe części ciała muszą być osłonięte i profesjonalnie zabezpieczone ( np. głowa motocyklisty musi być chroniona kaskiem, piłkarze powinni mieć ochraniacze na nogach, bokserzy- ochronione zęby);
• każde ćwiczenie fizyczne musi być wykonywane na właściwym sprzęcie- dostosowanym do wieku, wagi, płci zawodnika; ponadto sprzęt musi przechodzić kontrolne badania;
• uprawianie sportu wymaga właściwego stroju ( na przykład obuwie; w przypadku biegacza musi być ono specjalnie dostosowane, by podeszwa amortyzowała uderzenia; muszą także chronić przed pęcherzami i otarciami; w przypadku łyżwiarza niezbędna jest także ochrona kostki);
• uprawianie sportu wymaga fachowej wiedzy, znajomości podstawowych zasad bezpieczeństwa; ważne jest doświadczenie, znajomość własnego ciała, zdolność koncentracji;
• przed każdym treningiem należy przeprowadzić rozgrzewkę; mięśnie trzeba rozluźnić, przyspieszyć czynność serca i skoordynować we właściwy sposób ruchy ciała; trening powinien być wykonany pod okiem fachowego instruktora, który dobierze właściwe ćwiczenia i określi czas ich wykonania;
• w celu ograniczenia urazów należy dbać nie tylko o własne bezpieczeństwo, ale i bezpieczeństwo innych; nie należy zbytnio się forsować, nadwerężać własnych mięśni;
• w sytuacji kontuzji konieczna jest niezwłoczna fachowa pomoc lekarska; ewentualna rehabilitacja powinna być podjęta wtedy, gdy zadecyduje o tym lekarz; każdy uraz czy kontuzja musi być wyleczony całkowicie, gdyż w przeciwnym wypadku dolegliwości powrócą; brak wyleczenia kontuzji może doprowadzić do trwałego uszczerbku na zdrowiu;
• każdy sportowiec powinien prowadzić określony przez fachowca tryb życia- chodzi tu o odpowiednią dietę, rozkład zajęć w ciągu dnia, unikanie używek:
• Pamiętać należy, że sport w zasadzie jest dla każdego. Ale każde ćwiczenia wymagają rozsądku i odpowiedniego podejścia. Trzeba umieć ocenić swoje własne możliwości i predyspozycje. Sport to zdrowie, ale pod pewnymi warunkami. Jeśli będziemy pamiętać o wyżej przedstawionych zasadach ryzyko kontuzji z pewnością znacznie się zmniejszy